Door Christa van Werkum
Re-integreren na kanker hoe doe je dat?
Die vraag houdt me al een tijdje bezig. Niet tijdens mijn eerste ziektejaar. Dat stond vooral in het teken van doodziek zijn, behandelingen en overleven. Nu mijn herstel weer de goede kant op gaat, groeit gelukkig (!) ook mijn verlangen naar werk. Niet omdat het moet, maar omdat ik graag – net als voorheen- een zinvolle maatschappelijke bijdrage wil leveren. Om antwoord te krijgen op mijn vraag heb ik op 10 november 2020 deelgenomen aan het online event van de Nationale Kanker en Werk Dag. Want- zo redeneerde ik- met zoveel verschillende deskundigen, lotgenoten, werkgevers en onderzoekers bijeen, valt er vast veel te leren!
Indrukwekkend
En: mijn verwachting is ruimschoots uitgekomen! Enigszins vermoeid en overprikkeld door alle boeiende sprekers, de prima dagvoorzitter, de leerzame workshops en de digitale informatiemarkt zit ik na afloop na te stuiteren op de bank. Wat gebeurt er in Nederland toch veel op het vlak van kanker en werk! En hoe fijn zou het zijn als meer mensen (werknemers, werkgevers en anderen) dat ook zouden weten? En hier in de praktijk ook iets (meer) mee zouden doen! Tsja, hoe vat ik dit alles in hemelsnaam kort samen? indrukwekkend. Dat woord dekt het beste mijn gedachten en gevoelens.
En daarna: respect en dankbaarheid voor alle professionals en vrijwilligers die zich in zetten voor duurzame inzetbaarheid van mensen zoals ik, die na kanker graag (weer) willen (blijven) werken.
Indrukwekkende getallen
En wat is dan de oogst van deze dag? Ten eerste de indrukwekkende getallen over kanker en werk. Wisten jullie bijvoorbeeld dat er in Nederland in 2019 118.000 nieuwe kankerdiagnoses zijn bijgekomen? Dat 40% daarvan werkenden betreft? Dat 67% hiervan na 2 jaar weer aan het werk is? Dus 1 op de 3 niet. Ai!
Verder is de verwachting dat het percentage werkenden met kanker de komende jaren, ten gevolge van de hogere pensioenleeftijd nog verder zal stijgen, tot wel 50%. Ik word er een beetje stil van. Dat zijn indrukwekkende aantallen! En ik besef twee dingen: Ik maak onderdeel uit van een grote groep werklustigen. Plus: werkgevers krijgen hier dus in de toekomst vaker mee te maken.
Indrukwekkend spelersveld
Opeens snap ik ook veel beter waarom er zoveel instanties en beroepsgroepen zijn die zich met kanker en werk bezighouden: het UWV, werkgeversorganisaties, leidinggevenden, bedrijfsartsen en BACO’s (BedrijfsArts Consulent Oncologie), HR-functionarissen, (para)medische beroepsgroepen, wetenschappers, kenniscentra, re-integratiebureaus, adviesbureaus etc. Niet alleen in de vorm van individuele begeleiding, maar ook op grotere schaal. Bijvoorbeeld door vanuit het VNO-NCW handreikingen hierover aan werkgevers te doen of door bedrijfsspecifieke protocollen voor goed werkgeverschap bij kanker te ontwikkelen en toe te passen en een ‘ caring company’ te worden, zoals bijvoorbeeld het Leger des Heils. Niet alleen omdat zij individuele werknemers die door kanker zijn geraakt gunnen om weer te kunnen/blijven werken, maar óók omdat in Nederland duurzame inzetbaarheid hoog in het vaandel staat én het economisch rendeert. Ik ben onder de indruk dat er zoveel partijen zijn die daar elk vanuit hun eigen expertise een bijdrage aan leveren! Maar…bij wie moet je dan zijn als kanker je overkomt? En wanneer?
Indrukwekkend proces
Laten we eerlijk zijn, het proces waar je als kankerpatiënt doorheen gaat, ongeacht welke diagnose je krijgt, is best pittig. En herstel verloopt bij iedereen anders. De een kan tijdens de behandelingen gedeeltelijk blijven werken, de ander – zoals ik bijvoorbeeld- is zo ziek dat de weg naar herstel veel langer duurt. En daar komt dan nog die beruchte zaagtand bij. Want veel (ex-)kankerpatiënten hebben te maken met langdurige vermoeidheidsklachten, concentratieproblemen en wisselende belastbaarheid. Dus net wanneer je denkt dat je alles weer kan, nou ja alles?, val je weer een stukje naar beneden. En moet je eerst opnieuw je accu opladen voordat je weer verder kan.
Onderstaand model van re-integratiebureau Re-Turn geeft deze fasen van herstel en werkvermogen heel herkenbaar weer. Behalve voor ons als herstellenden, lijkt me dit ook een handig praatplaatje voor leidinggevenden, HR-functionarissen en teamgenoten. Stiekem ben ik trouwens als herstellende ZZP-er een beetje jaloers op al die lotgenoten in loondienst. Want, als alles ideaaltypisch verloopt, hebben jullie betrokken en compassievolle leidinggevenden en bedrijfsartsen, die met besef van ziektefasen en herstelvermogen in een vroegtijdig stadium van je diagnose met je in gesprek gaan, met je overleggen en meedenken over ‘wat kan wel?’ en die je op een goede manier begeleiden bij je terugkeer naar werk. Of is dat in de praktijk misschien toch nog niet overal goed voor elkaar? Wie de schoen past, trekke hem aan!
Mijn inzichten
Al schrijvend kom ik tot een paar belangrijke inzichten.
Ten eerste: Re-integreren kan en hoef je niet alleen te doen! Sterker nog: in het complexe proces van ziekte en herstel naar werk hebben we anderen nodig om er een succes van te maken. Dat geldt eigenlijk voor iedereen, ongeacht of je herstellend van kanker bent of dat je hier als leidinggevende, bedrijfsarts of anderszins bij betrokken bent. Dus laten we vanaf het prille begin van de diagnose hierover met elkaar in gesprek gaan en hulp vragen dan wel bieden. Ieder vanuit zijn of haar eigen rol.
Ten tweede: Het lijkt erop dat deze blog vooral op werkgevers is gericht. Op zich niet verkeerd, want zij/ jullie dus (!) hebben als het gaat over duurzame inzetbaarheid een belangrijke faciliterende rol. Tijdens het event heb ik echter ook veel waardevolle tips meegekregen voor re-integrerende werknemers en ZZP-ers. Die deel ik graag in mijn volgende blog. Dus … leuk als je me blijft volgen!
Ten derde: We kunnen, ook het vlak van kanker en werk, veel leren van elkaar.
Dus, ben jij net als ik aan het re-integreren na kanker? Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen en tips! Ben je leidinggevende, bedrijfsarts, HR-functionaris of anderszins betrokken bij re-integratie van medewerkers na kanker? Fijn als je jouw ‘best practices’ met anderen deelt!
Levendige groet Christa
Lees-en kijktips:
Voor wie meer wil lezen en weten:
- Kenniscentrum werk en kanker: https://www.kenniscentrumwerkenkanker.nl
- Integraal kankerinstituut Nederland (IKN): https://www.iknl.nl
- Leger des heils (best practice): https://youtu.be/Q1JLssUo5lg
- Nationale Kanker en Werk Dag: contact@nationalekankerenwerkdag.nl
- Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK): https://nfk.nl/kanker-en-werk
- Ondernemersorganisatie VNO-NCW: https://www.vno-ncw.nl/meer-informatie/nfk-brochure-kanker-en-werk-voor-werkgevers
#kanker #ervaringsdeskundige #nationalekankerenwerkdag #NKWD #reintegratie #duurzameinzetbaarheid